Σίγουρα θα χαμογέλασαν με νόημα οι άνθρωποι που ασχολούνται χρόνια με το ποδόσφαιρο σάλας, στο άκουσμα των νέων κανονισμών στους οποίους σκέφτεται να προχωρήσει η FIFA:
1. Ημίχρονα με καθαρό χρόνο 30 λεπτά. Σε κάθε διακοπή, σταματά ο χρόνος, ο οποίος κυλά κατ’ αντίστροφη μέτρηση.
2. Τα πλάγια άουτ εκτελούνται με τα πόδια.
3. Κάθε στατική φάση ή επαναφορά (φάουλ, κόρνερ, πλάγιο άουτ, πλην του άουτ), μπορεί να εκτελεστεί και με οδήγημα της μπάλας από τον παίκτη.
4. Απεριόριστες αλλαγές.
5. Ποινή πέντε λεπτών για τον παίκτη που δέχεται κίτρινη κάρτα.
Τρεις από τους πέντε αυτούς τους κανονισμούς (οι δύο πρώτοι και ο τέταρτος) προέρχονται ξεκάθαρα από το futsal τόσο που μοιάζει πια το ποδόσφαιρο του 11 V 11 να αντιγράφει και να προσπαθεί μέσω της λογικής του 5 V 5 να γίνει περισσότερο ελκυστικό.
Όσο κι αν στην πρώτη ανάγνωση μπορεί κάποιος με μια δόση καχυποψίας να σκεφτεί πως πρόκειται για ένα ακόμα τρόπο που πρότειναν τεχνοκράτες ώστε να αυξήσουν τα κέρδη μέσω του τηλεοπτικού χρόνου (δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό και κατά των συμφερόντων του αθλήματος), όποιος αναλύει σε βάθος το ποδόσφαιρο κατανοεί πως πρόκειται μάλλον για αναπόφευκτη επιλογή και προσαρμογή. Τάση που καθορίζεται από την ίδια του τη φύση για συνεχή εξέλιξη ενός παιχνιδιού που από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του μεταλλάσσεται και αναζητά μόνιμα την πρόοδο του.
ΧΩΡΟΣ – ΧΡΟΝΟΣ
Ίσως δεν είναι τυχαίο πως η πρώτη πειραματική εφαρμογή των κανονισμών επιτεύχθηκε σε συνεργασία με την Ολλανδική Ομοσπονδία. Οι Ολλανδοί λόγω της μορφολογίας του τόπου τους και της ανάγκης τους να επιβιώσουν ανακάλυψαν θαυμαστούς τρόπους δημιουργίας και εκμετάλλευσης χώρων.
Η ιδέα του παιχνιδιού 6 V 6 βασισμένη στην ίδια φιλοσοφία -η οποία φέρει τη σφραγίδα του Γιόχαν Κρόιφ- σε χώρο μήκους 56 μέτρων και πλάτους 35 μέτρων, αποτελεί το κύριο μέσο προβολής για την προσέλκυση των παιδιών (αγοριών και κοριτσιών) στο ποδόσφαιρο.
Με κανόνες όπως την επιλογή της επαναφοράς είτε με τα χέρια είτε με τα πόδια, κάρτες που σημαίνουν δίλεπτη αποβολή (κανονισμός προάγγελος αυτού που η FIFA προτείνει 25 χρόνια μετά με την πεντάλεπτη αποβολή), σέντρα εντός δέκα δευτερολέπτων μετά από κάθε γκολ.
Όπως ο ίδιος ο Κρόιφ εξηγούσε, το παιχνίδι 6 V 6 ξεκίνησε κάποτε ως διαδικασία διασκεδαστικής προπόνησης και κατέληξε λίγα χρόνια μετά στα εγκαίνια του πρώτου γηπέδου ‘Γιόχαν Κρόιφ’ και ακολούθησαν από το ίδρυμα που δημιούργησε και φέρει το όνομα του κατασκευές αντίστοιχων γηπέδων σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Με τις ίδιες διαστάσεις και για τον ίδιο σκοπό.
Χρόνια πάντως τώρα η έννοια του χώρου που εκφράζεται με τις αποστάσεις μεταξύ των γραμμών που ολοένα και μικραίνουν, με παιχνίδι υπο-ομάδων σε ελάχιστα μέτρα δημιουργεί τα δεδομένα και τις απαιτήσεις σε ότι αφορά τα τεχνικοτακτικά χαρακτηριστικά, όσο και τα δεδομένα των ζητούμενων στη σωματική και νοητική προετοιμασία.
Έτσι, ενώ αρχικά αντιλαμβανόμαστε το ποδόσφαιρο σαν ένα παιχνίδι 11 V 11 σε διαστάσεις για παράδειγμα 110 Χ 68 μέτρα, παίζεται μόνιμα σε πολύ μικρότερους χώρους και με σχέσεις που μεταβάλλονται σε 1 V 1, 2 V 2,,3 V 2 , 3 V 4 κλπ, με ελάχιστο χρόνο στη διάθεση των παικτών για να αντιληφθούν, να αποφασίσουν και να μετουσιώσουν σε πράξη την τελική τους επιλογή. Ουσιαστικά θα πρέπει μόνιμα να αναλύουν τις αγωνιστικές καταστάσεις ώστε να προβλέπουν μέσα από πιθανότητες επόμενων κινήσεων.
Ναι, εδώ μάλλον περιγράφεται πλέον το παιχνίδι του futsal.
Που αγγίζει τα όρια του Μυαλόσφαιρου.
ΤΕΧΝΙΚΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στην πιο πρόσφατη -προ πανδημίας- πανελλαδική ενημέρωση – εκπαίδευση των προπονητών αναπτυξιακών ηλικιών απο την Ε.Π.Ο με στόχο μια κοινή φιλοσοφία στην διδασκαλία των παιδιών ώστε να αποκτήσει το ποδόσφαιρό μας ταυτότητα σε εθνικό επίπεδο, στα πρότυπα προηγμένων ποδοσφαιρικά χωρών στο ποδόσφαιρο, ήταν σαφής η οδηγία των εκπαιδευτών:
‘Παιχνίδια σε μικρούς χώρους, προοδευτικά και ανάλογα την ηλικία που ξεκινούν από τη σχέση 1 V 1, συνεχίζοντας με σχέσεις 3 V 3, 4 V 4 κλπ, ώστε μέσα από αυτά τα παιχνίδια τα παιδιά να προσαρμόζονται στις τακτικές ανάγκες που θα κληθούν να ανταπεξέλθουν αργότερα’.
Ένα δείγμα ήταν πως το παιχνίδι με διάταξη 4 V 4 σε ρόμβο μπορεί να προετοιμάσει για το 1-4-3-3 αργότερα (ο αμυντικός μέσος στη βάση, οι δύο εσωτερικοί μέσοι και ο κεντρικός επιθετικός στην κορυφή).
Βασικός κανόνας της τακτικής είναι πως κάθε ομαδική τακτική, στρατηγική, υποομαδική στηρίζονται στην ατομική τακτική και ικανότητα.
Με απλά λόγια όσο καλά κι αν σχεδιάσει ο προπονητής την τακτική του αγώνα σε σχέση με το διάβασμα του αντίπαλου, όσο σωστά κι αν επέλεξε σχηματισμό, επιθετική, αμυντική λειτουργία. Αρκεί η ανεπάρκεια ενός και μόνο παίκτη – παίκτριας και τα αβίαστα λάθη για να πεταχτούν στα σκουπίδια όλα τα σχέδια.
Στο futsal με πολύ σχολαστικότητα και επιμονή στη λεπτομέρεια ακολουθεί η διδασκαλία και εκπαίδευση στην ατομική τακτική. Με κύρια μέρη της να αποτελούν το ξεμαρκάρισμα, το μαρκάρισμα, το κλέψιμο της μπάλας, οι τοποθετήσεις. Πολύτιμοι αρωγοί και εφόδια αν σκεφτούμε πως οι μονομαχίες σε ένα αγώνα ποδοσφαίρου στο υψηλό επίπεδο αποτελούν το 40% των αγωνιστικών ενεργειών, ενώ είναι καθοριστική η έκβαση τους σε σχέση με το αποτέλεσμα και η ομάδα που τις κερδίζει σπάνια χάνει σε πρώτο βαθμό και έχει σαφές προβάδισμα για τη νίκη.
ΑΚΑΔΗΜΙΑ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
Η Βραζιλία, όπου ποδοσφαιρικοί σύλλογοι όπως η Σάντος έχουν ως αφετηρία εκπαίδευσης το ποδόσφαιρο σάλας, αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα του τρόπου δημιουργίας παικτών υψηλού επιπέδου.
Τα παιδιά ξεκινούν με το futsal από τα πρώτα τους ποδοσφαιρικά βήματα στις πολύ μικρές ηλικίες (5-6) και παίζουν και διδάσκονται μόνο σε αυτή τη διαδικασία μέχρι την ηλικία των 12 χρόνων.
Από εκεί και μετά σε συνεργασία με τους προπονητές τους που αξιολογούν αποφασίζεται περαιτέρω η πορεία τους, αν θα ακολουθήσουν δηλαδή το futsal ή το παιχνίδι σε 11 V 11 γήπεδο.
Δεν είναι τυχαίο το στάδιο της ηλικίας όπου εφαρμόζεται η μετάβαση αυτή. Μέχρι τα 12 το βάρος οφείλεται να δοθεί στην τεχνική, την ικανότητα στο 1 V 1, αποφεύγεται οπωσδήποτε η εξειδίκευση σε συγκεκριμένες θέσεις. Κινητικά μοτίβα μέσω της επανάληψης έχουν αποτυπωθεί ήδη στα παιδιά, στο στάδιο αυτό έχουν φτάσει στη λεγόμενη και “χρυσή ηλικία” της εκπαίδευσης τους, λίγο πριν την έναρξη της εφηβείας τους.
Εύκολα λοιπόν αντιλαμβανόμαστε πλέον πως το futsal αποτελεί εξαιρετική επιλογή της εκπαίδευσης των παιδιών στο ποδόσφαιρο, ακόμα κι αν σε μεγαλύτερη ηλικία αγωνιστούν σε 11 v 11 γήπεδο τελικά.
Το ποδόσφαιρο σάλας δεν νοείται χωρίς άρτια τεχνική, ικανότητα αντίληψης και λήψης απόφασης, φυσική κατάσταση των απαιτήσεων των εντάσεων από πολλές μικρές ταχύτητες σε λίγο χρόνο ως κύριο χαρακτηριστικό. Κινητοποιημένα νοητικά και ψυχικά αθλήτριες και αθλητές.
Η φύση του παιχνιδιού προσφέρει πολλαπλάσιες ευκαιρίες επαφής με τη μπάλα, αντιμετώπισης αγωνιστικών καταστάσεων, εκτέλεσης ενεργειών σε σχέση με το μεγάλο γήπεδο, άρα αντίστοιχη πρόοδο όπως και προσφορά αξιολόγησης και διδασκαλίας – καθοδήγησης από τους προπονητές.
Μοιάζει και είναι ευλογημένο από τον θεό του ποδοσφαίρου με σοφία και δικαιοσύνη. Γιατί πολύ δίκαια μοιράζει το χρόνο του αγώνα στα παιδιά αφού σε αυτές τις εντάσεις οι συχνές αλλαγές είναι δεδομένες και μοιράζονται τη χαρά της συμμετοχής.
Κι ακριβώς όσα ζητάει για να παίξεις θυμίζουν την αλάνα των παλαιότερων χρόνων που χάρισε σπουδαίους παίκτες με προσωπικότητα, είναι ίσως μια σύγχρονη αλάνα και πολύτιμη διέξοδος.
Είναι δίκαιο για ένα ακόμη λόγο: ακριβώς επειδή η τεχνική επιδεξιότητα και η αντίληψη σε μικρό χώρο και χρόνο είναι αποφασιστικοί παράγοντες απόδοσης, δεν ευνοείται το παιδί που πρόσκαιρα έστω υπερτερεί των άλλων σε δύναμη και σωματική διάπλαση. Όπως συμβαίνει χρόνια τώρα στο μεγάλο γήπεδο και έχει οδηγήσει σε λανθασμένες αξιολογήσεις -και χειρότερα- να αδικούνται ταλαντούχα παιδιά στο βωμό του αποτελέσματος.
Και σοφό επίσης γιατί ξεβολεύει. Δεν αρκεί ούτε χωρά τη βολή σε μια θέση, ούτε επιτρέπει την απόλαυση σε βάρος του συνόλου. Όλα γίνονται τόσο γρήγορα και απαιτητικά που ο ένας είναι πολύτιμος σε κάθε λειτουργία όσο ποτέ σε σχέση με το μεγάλο χώρο όπου καλύπτονται κάπως τέτοιες αδυναμίες. Στο futsal οφείλεις και να δημιουργείς και να αμύνεσαι – εδώ δεν αρκεί μια μόνο ικανότητα και διάθεση, και να αυτοσχεδιάζεις αλλά και να συνεργάζεσαι για να τα καταφέρεις να συνυπάρξεις.
Βαθύτερα ακόμα: το παιδί εκπαιδεύεται μέσω του παιχνιδιού όπως με τις μορφές τέχνης, με το θέατρο, το χορό τη μουσική, τη ζωγραφική, στο να μάθει πως για να κερδίσει ελεύθερο χώρο θα πρέπει να ξεμαρκαριστεί (η ελευθερία και ο χώρος μας κερδίζονται, τον αναζητούμε μόνιμα, κινητοποιούμαστε εσωτερικά και εξωτερικά), πως για να είναι πολύτιμος στο σύνολο θα πρέπει να προσφέρει και στη ‘δύσκολη δουλειά’ της άμυνας (υποχρεώσεις, συνεισφορά, αλληλεγγύη). Πως για να είναι καλός συμπαίκτης για τους άλλους, θα πρέπει να είναι ολοκληρωμένος παίκτης ο ίδιος (για να αγαπώ τον συνάνθρωπο και να συγχωρώ θα πρέπει να είμαι πρώτα ο ίδιος καλά και δυνατός αγαπώντας, προσέχοντας και συγχωρώντας τον εαυτό μου). Αλλά όσο καλός κι αν είμαι δεν παίζω μόνος μου, η καλή συνεργασία είναι πολλές φορές απαραίτητη και σιγουρεύει την επιτυχία (και τίποτα δεν δίνει μεγαλύτερη χαρά από το μοιράζομαι και να υποστηρίζω). Μια μικρή αναφορά στα πόσα αν και τις τόσες ευκαιρίες…
Πολλαπλασιάζοντας τις ευκαιρίες αυτές επί τον μεγάλο αριθμό ακριβώς αυτών των καταστάσεων στις οποίες συμμετέχει το παιδί στο παιχνίδι, τότε ναι. Ο θεός του ποδοσφαίρου χάρισε το futsal με σοφία αλλά και απίστευτη αγάπη.
Η ΧΡΥΣΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ
Δεν είναι ευρύτερα γνωστό αλλά πολλοί γνωστοί άσοι ξεκίνησαν ως παιδιά με το ποδόσφαιρο σάλας. Διατηρώντας μάλιστα μια ιδιαίτερη σχέση με το άθλημα, αναπολούν με αγάπη και ευγνωμοσύνη για όσα τους χάρισε και δεν αρνούνται πως καθόρισε τη μετέπειτα πετυχημένη πορεία τους στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο στο υψηλότερο επίπεδο.
Ο Βραζιλιάνος Ρονάλντο, ‘το Φαινόμενο’
‘Όταν άρχισα να προπονούμαι σε μια ποδοσφαιρική ομάδα, είχα ήδη πολύ προχωρημένα βασικά στοιχεία. Ξεκίνησα παίζοντας σάλας, αυτό κατά τη γνώμη μου πρέπει να ξεκινήσουν όλοι οι παίκτες, γιατί μαθαίνεις τόσα πολλά με μειωμένο χώρο, μαθαίνεις να χειρίζεσαι την μπάλα,με στενό έλεγχο, την αλληλεπίδραση με άλλους παίκτες’.
Ο Ινιέστα
‘Έχουν πολλά κοινά… Υπάρχουν διαφορετικές τακτικές και κινήσεις, αλλά υπάρχει η ίδια ουσία του να κυριαρχείς την μπάλα, να συνδυάζεις και να παίρνεις γρήγορες αποφάσεις’.
Κριστιάνο Ρονάλντο
‘Κατά τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας στην Πορτογαλία, το μόνο που παίζαμε ήταν σάλας.”Ο μικρός αγωνιστικός χώρος με βοήθησε να βελτιώσω τον στενό μου έλεγχο και όποτε έπαιζα σάλας, ένιωθα ελεύθερος. Αν δεν ήταν το σάλας, δεν θα ήμουν ο παίκτης που είμαι σήμερα’.
Λίο Μέσι
‘Ως μικρό αγόρι στην Αργεντινή, έπαιζα ποδόσφαιρο σάλας στους δρόμους και για τον σύλλογό μου. Ήταν τρομερά διασκεδαστικό και πραγματικά με βοήθησε να γίνω αυτό που είμαι σήμερα’.
Ίσως το ποδόσφαιρο σάλας αποτελεί χρυσή ευκαιρία και το μέλλον του ανήκει για ένα ακόμη σημαντικό λόγο.
Η αλλαγή του κλίματος -σαν να μην υπάρχουν πια όπως παλιά οι ενδιάμεσες εποχές της άνοιξης και του φθινόπωρου, οι δύσκολες για την άθληση καιρικές συνθήκες που δεν ευνοούν πολύ περισσότερο τις μικρές ηλικίες αλλά και τους γονείς που συνοδεύουν μην ξεχνάμε.
Για το κρύο λοιπόν, τη βροχή και το χιόνι, τη ζέστη και τον ήλιο που καίει και τυφλώνει οι κλειστοί χώροι δραστηριοτήτων είμαι η λύση.
Ασφαλείς χώροι που ευνοούν την άθληση, δεν ανακόπτουν τον ρυθμό προπονήσεων και αγώνων, χωρίς πλέον να χάνονται μέρες και εβδομάδες ολόκληρες.
‘Το κείμενο αυτό θα έπρεπε να είναι αφιερωμένο στους ανθρώπους που αγαπούν και υποστηρίζουν χρόνια το futsal, με πολύ κόπο και αγώνα αληθινό. Έχω την τιμή κάποιοι από αυτούς να είναι Δάσκαλοι μου ή και αγαπητοί συνάδελφοι -παίκτες και προπονητές με σπουδαία πορεία χρόνων- στη σχολή Ε.Π.Ο Futsal UEFA C’ από το περασμένο καλοκαίρι.
Όλοι τους δοτικοί και με διάθεση να μοιραστούν τη γνώση τους και να βοηθήσουν σε κάθε πρόβλημα.
Με πολλή αγάπη όμως και συγκίνηση το αφιερώνω στις παίκτριες μου, μικρούλες μικρές και μεγαλύτερες που με τον καθημερινό τους αγώνα σε δύσκολες συνθήκες, κόντρα στις δυσκολίες της καθημερινότητας και την προκατάληψη για την επιλογή τους παλεύουν για την πρόοδο τους στο χώρο που τους δίνει χαρά. Αυτός ο αγώνας τους και οι ανάγκες τους είναι που μου χαρίζουν μαθήματα ζωής και ποδοσφαίρου και μου υπενθυμίζουν πως τίποτα δεν ξέρω.
Κλείνοντας με μια ευχή: η μικρούλα Ηλιάννα όταν μεγαλώσει να μην παίζει όπως η ηρωίδα μαμά της – παίκτρια μας επίσης – αγώνες σάλας στο κρύο και στο χιονόνερο όπως συνέβη μια νύχτα σε αγώνα μας πριν λίγο καιρό.
Αλλά σε ένα όμορφο ζεστό κλειστό γήπεδο προστατευμένη.
Εκεί να προπονείται και η δική της κόρη’.
Ακολουθήστε το eviasports.gr στο Google News και μάθετεπρώτοι όλα τα τελευταία αθλητικά νέα της Εύβοιας!
