ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΣΤΑΘΜΟ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Έχω διαπιστώσει όλα αυτά τα χρόνια που ασχολούμαι με τη Φυσική Αγωγή και τον Σχολικό Αθλητισμό, ότι πολλοί σε διάφορες εισηγήσεις υπερτονίζουν τα αρνητικά της Ελληνικής Φυσικής Αγωγής, αλλά υποβαθμίζουν ή αποσιωπούν, σκόπιμα ή όχι, ορισμένα εξ αντικειμένου πολλά θετικά που έχουν γίνει κατά την άποψη μου, που είναι σημαντικής-ιστορικής σημασίας και αξίας για τον κλάδο μας.
Με άλλα λόγια ξεκινούν με το δεδομένο ότι η σχολική Φυσική Αγωγή δεν έχει κάνει βήματα προόδου και ότι όλα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.
Κατά κανόνα, αυτές οι αφοριστικές και μηδενιστικές απόψεις διατυπώνονται για λόγους συνδικαλιστικούς, για κάποιες διεκδικήσεις του κλάδου, αντιπολιτευτικούς, για άλλοθι (για όλα φταίνε, μόνο το κράτος και οι άλλοι), από μεμψιμοιρία και από άγνοια (έλλειψη πληροφόρησης).
Οι περισσότεροι συνάδελφοι, δεν γνωρίζουν σε ποια κατάσταση βρισκόταν παλαιότερα η Φυσική Αγωγή, πότε αναβαθμίστηκε και αποδέχονται χωρίς καμιά αντίρρηση τα όσα γράφονται και λέγονται, γιατί δεν μπορούν να κρίνουν και να συγκρίνουν.
Οι παλαιότεροι όμως, όσοι απ’ αυτούς διαθέτουν μνήμη και αντικειμενικότητα, επειδή έχουν ζήσει και βιώσει κάποιες καταστάσεις και γενικά την εξέλιξη της Φυσικής Αγωγής, δυσφορούν πολλές φορές για την κατάφωρη αυτή αδικία και την αγνωμοσύνη που παρατηρείται προς τις κυβερνήσεις και τα πρόσωπα, που συνέβαλαν σε σημαντικές βελτιώσεις, ορισμένες από τις οποίες θα αναφερθούν προκειμένου να κριθούν και να συγκριθούν με τα παλιά.
Τα συνήθη επιχειρήματα, προκειμένου να αποδειχτούν και να υποστηριχθούν τα αρνητικά της Φυσικής Αγωγής, επικεντρώνονται σε δύο σημεία:
1. Ότι οι καθηγητές Φυσικής Αγωγής έχουν μεγαλύτερο ωράριο εργασίας, δηλαδή εργάζονται περισσότερο απ’ ότι στο παρελθόν.
2. Οι ώρες της Φυσικής Αγωγής έχουν μειωθεί.
Ας δούμε όμως αυτές τις δυο περιπτώσεις κριτικά.
Πραγματικά παλαιότερα οι καθηγητές Φυσικής Αγωγής, φαινομενικά είχαν λιγότερες ώρες εργασίας, συγκριτικά με τους συναδέλφους των άλλων ειδικοτήτων. Αποσιωπάται όμως το γεγονός ότι το δήθεν προνόμιο αυτό δόθηκε τότε, γιατί οι γυμναστές απασχολούνταν επιπλέον 8-10 ώρες τα Σαββατοκύριακα, στα πλαίσια του εκκλησιασμού των μαθητών και των σχολικών πρωταθλημάτων, για τα οποία δεν υπήρχαν πρόσθετες αμοιβές, διότι ήταν στα πλαίσια των καθηκόντων τους.
Εάν οι ώρες της Φυσικής Αγωγής έχουν μειωθεί συγκριτικά με τα παλιά, αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη εκτίμησης προς το μάθημα, από μέρους των εκάστοτε κυβερνώντων ή αρμοδίων υπουργών αλλά σε άλλους αντικειμενικούς παράγοντες αλλά και των συναδέλφων που διαχειρίζονταν τα θέματα.
Ένας λόγος ήταν η καθιέρωση του Σαββάτου ως ημέρας αργίας, από τον τότε Υπουργό Παιδείας.
Αυτή η απόφαση κατά την άποψη μου, δηλαδή η απόφαση για την καθιέρωση της πενθήμερης εργασίας, ήταν αξιέπαινη για τα δεδομένα της εποχής, που αποτέλεσε όμως την πρώτη αιτία και αρχή του προβλήματος, γιατί έπρεπε να ενταχθούν όλα τα μαθήματα του εξαήμερου μέσα στο πενθήμερο και στη συνέχεια να ενταχθούν νέα μαθήματα, όπως επαγγελματικός προσανατολισμός, πληροφορική, περιβαλλοντολογία, και άλλα.
Οπότε εξαιτίας του αδιαχώρητου, η μόνη λύση ήταν οι περικοπές ωρών, μεταξύ των οποίων και η Φυσική Αγωγή. Βέβαια ο τότε υπουργός αναγνώρισε αργότερα την αδικία και πως ήταν ευκαιρία το να αξιοποιηθεί το Σάββατο, καθιερώνοντας το νομοθετικά ως ημέρα αθλητικών, πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων. Έτσι θα γινόταν η αναπλήρωση κάποιων ωρών από τις περικοπές, όπως έγινε π.χ. στην Γαλλία.
Έχουν γίνει όμως κατά καιρούς προσπάθειες από υπηρεσιακούς και άλλους παράγοντες, όχι μόνο για την αποκατάσταση του ωραρίου της Φυσικής Αγωγής, αλλά και της αύξησης του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Υφυπουργού Παιδείας, ο οποίος με έγγραφο του προς την ΟΛΜΕ και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (1985) εξέφρασε την άποψη του να αυξηθούν οι ώρες της Φυσικής Αγωγής, έως και τέσσερις. Τόσο η ΟΛΜΕ, όσο και το Π.Ι. απάντησαν αρνητικά.
Η μεν ΟΛΜΕ για εργασιακούς λόγους (θα θιγόταν το 30ωρο), το δε Π.Ι. για μαθησιακούς λειτουργικούς (θα μετατρέπονταν τα εξάωρα σε επτάωρα και οκτάωρα). Βέβαια τότε και ως κλάδος δεν είχαμε εκπροσώπηση στο Π.Ι.
Ας δούμε όμως συνοπτικά τις σημαντικότερες αλλαγές και βελτιώσεις στη Φυσική Αγωγή, που αποτέλεσαν σταθμό στην ιστορία του κλάδου:
1. Η Ε.Α.Σ.Α. ως σχολή, όπως είναι γνωστό (αν είναι), δεν ανήκε στα Α.Ε.Ι. μέχρι το 1982. Λειτουργούσε μέχρι το 1974 με τρία χρόνια φοίτησης, με Διευθυντή, καθηγητές αποσπασμένους από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Έτσι προσωπικότητες εκείνης της εποχής έφυγαν υποβαθμισμένοι και χωρίς Πανεπιστημιακούς τίτλους, παρά το τεράστιο έργο που προσέφεραν.
2. Το 1975 λειτούργησε με 4 χρόνια φοίτησης και παράλληλα στο 4ο έτος χορηγούσε και ειδικότητα.
3. Το 1982 εντάχθηκε στις Πανεπιστημιακές σχολές με την ονομασία Τ.Ε.Φ.Α.Α. Πιστεύω ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί ως το σημαντικότερο γεγονός στην ιστορία της Φυσικής Αγωγής. Φυσικά η ανωτατοποίηση δεν ήρθε σαν δώρο από μόνο του, αλλά μετά από συνεχείς κινητοποιήσεις των φοιτητών της τότε περιόδου, με το σύνθημα ‘ΕΑΣΑ ΑΝΩΤΑΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ’, που αποτελούσαν πρωτοπορία στο φοιτητικό κίνημα της εποχής.
4. Οι πτυχιούχοι ΕΑΣΑ διορίζονταν με ένα βαθμό λιγότερο από τους πτυχιούχους των άλλων ειδικοτήτων. Υπήρχε όμως και το εξής παράδοξο ότι στην Γενική Εκπαίδευση διορίζονται με τον 8ο βαθμό τότε και στην Τεχνική με τον 7ο.
5. Όχι μόνο οι διορισμοί γίνονταν με ένα βαθμό λιγότερο αλλά και ο μισθός ήταν μικρότερος των άλλων.
Παλαιότερα ο μισθός των γυμναστών δεν καταβαλλόταν από το Υπουργείο Παιδείας αλλά από άλλο φορέα, το ταμείο των Δημοσίων Θεαμάτων, δηλαδή από φόρους που εισέπραττε το κράτος από τα εισιτήρια των κινηματογράφων, των θεάτρων, των ποδοσφαιρικών αγώνων, και άλλων θεαμάτων και αθλημάτων.
6. Οι δυο παραπάνω αναφορές με τον νόμο 1566/1985 έχουν εξισωθεί οικονομικά και βαθμολογικά.
7. Διοικητικές θέσεις.
Μέχρι το 1985 δεν είχαμε δικαίωμα να διεκδικήσουμε θέσεις Διευθυντών στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Διευθυντών Εκπαίδευσης. Πάλι με τον ν. 1566/85 αποκαταστάθηκε και το θέμα αυτό.
8. Συνταξιοδότηση.
Παλαιότερα συνταξιοδοτούνταν με ένα ή δύο βαθμούς μικρότερους από τις άλλες ειδικότητες.
Οι Γενικοί Επιθεωρητές Φυσικής Αγωγής είχαν μικρότερο βαθμό από τον αντίστοιχο των άλλων ειδικοτήτων. Με τον θεσμό των Σχολικών Συμβούλων όχι μόνο εξισώθηκαν όλες οι ειδικότητες αλλά αναβαθμίστηκαν παίρνοντας τον βαθμό και τον τίτλο του Επικούρου καθηγητή ΑΕΙ.
9. Η Φυσική Αγωγή στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Ένας άλλος σημαντικός σταθμός για την εξέλιξη της Φυσικής Αγωγής και τους καθηγητές. Η Φυσική Αγωγή στο Δημοτικό σχολείο έχει εισαχθεί κατ’ αρχήν με το πρόγραμμα ‘Αθλητισμός και Παιδί’ και στη συνέχεια με μόνιμους διορισμούς των καθηγητών της Φ.Α. Μέχρι τότε διδάσκονταν από τους δασκάλους και είναι γνωστές οι αντιδράσεις που υπήρχαν από τους δασκάλους. Ήταν πραγματικά πρωτοπορία για εκείνα τα χρόνια.
10. Αναλυτικά Προγράμματα.
Το μοναδικό βιβλίο-βοήθημα παλαιότερα για τους εκπαιδευτικούς Φ.Α. ήταν ‘Η σωματική αγωγή και η στρατιωτική προπαίδευση των μαθητών’, του Ι. Χρυσάφη.
Τα επόμενα επιγραμματικά αναλυτικά προγράμματα ήταν γυμναστικοκεντρικά δομημένα στη Σουηδική και Παιδαγωγική Γυμναστική και πρωταθλητοκεντρικά, με πρωταθλητικούς στόχους και πρακτικές.
Στη συνέχεια έχουμε το 1988 τα αναλυτικά Γυμνασίου-Λυκείου.
Το 1995 για το Δημοτικό και το 1997 νέο αναλυτικό.
Το μεγαλύτερο επίτευγμα ήταν το 2003, με τη συγγραφή βιβλίων για όλες τις τάξεις του Δημοτικού και τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου (15 τον αριθμό, παράλληλα με το βιβλίο του εκπαιδευτικού και του μαθητή).
11. Επιμόρφωση.
Στο παρελθόν τα ενημερωτικά-επιμορφωτικά σεμινάρια ήταν για τους καθηγητές σπάνιο είδος. Λειτουργούσε μόνο η ΣΕΛΜΕ ετήσια για 30 άτομα, τα οποία συμμετείχαν ύστερα από κλήρωση. Εδώ και μια εικοσαετία τουλάχιστον και με τη συμβολή των Σχολικών Συμβούλων, πλέον αποτελούν ρουτίνα.
12. Τμήματα Αθλητικής Διευκόλυνσης (ΤΑΔ-ΕΤΑΔ) 1988.
Ένας πρωτοποριακός θεσμός, σωστός ως προς τον σχεδιασμό και τους στόχους. Κύριος σκοπός ήταν η σύνδεση του σχολικού με τον εξωσχολικό αθλητισμό, με εξαιρετικά αποτελέσματα σε πολλά αθλήματα, παρά τα προβλήματα και τις αδυναμίες που υπήρξαν διαχρονικά (ενιαία προπονητικά προγράμματα-επιμορφωτικά σεμινάρια, κλπ). Βέβαια σήμερα δεν λειτουργούν, αυτό έγινε το 2007. Πιστεύω ότι η μεγαλύτερη αιτία που οδήγησε στο οριστικό κλείσιμο ήταν το ότι η πλειοψηφία των συναδέλφων το έβλεπε ως μέσο αποκατάστασης και το ενδιαφέρον περιοριζόταν μέχρι την ανακοίνωση της πρόσληψης, παραμένοντας αδρανής και αδιάφορος μέχρι την επόμενη σχολική χρονιά.
Όλες οι παραπάνω βελτιώσεις, που αποτελούσαν όραμα και διεκδικήσεις πολλών χρόνων, πραγματοποιήθηκαν όλες μαζί, σε μια χρονική περίοδο και ιδιαίτερα με τον εκπαιδευτικό νόμο 1566/1985.
Πρέπει να σημειώσω ότι όλες αυτές τις αλλαγές τα προηγούμενα χρόνια, οι αρμόδιοι υπουργοί, οι υπηρεσιακοί παράγοντες, τις έκριναν ως υπερβολικές και έγινε λόγος για ανέφικτες απαιτήσεις και διεκδικήσεις.
ΑΓΡΙΟΔΗΜΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος
Τ.Δ/ντης Φ.Α. ΥΠΕΠΘ
* Το πρώτο μέρος της εργασίας που ήταν προγραμματισμένη να παρουσιαστεί στο 1ο Συνέδριο Φυσικής Αγωγής και Αθλητικής Επιστήμης Κρήτης (7-9/5/2021). Θα ακολουθήσει το δεύτερο μέρος της εργασίας του Κώστα Αγριόδημου, με προτάσεις για το μέλλον της Φυσικής Αγωγής και του Σχολικού Αθλητισμού.
Κώστας Αγριόδημος: Προτάσεις για το μέλλον της Φυσικής Αγωγής και του Σχολικού Αθλητισμού
Ακολουθήστε το eviasports.gr στο Google News και μάθετε
πρώτοι όλα τα τελευταία αθλητικά νέα της Εύβοιας!Ενισχύστε την προσπάθεια του eviasports.gr. Κάντε την Δωρεά σας μέσω PayPal ή μέσω τράπεζας Πειραιώς
